وقوع نماتد سیست طلایی سیب زمینی (globodera rostochiensis) و پراکنش آن در استان همدان

سیب زمینی با سطح زیر کشت حدود 26000 هکتار در استان همدان دارای اهمیت ویژه ای بوده و سهم مهمی در اقتصاد منطقه و ملی دارد. طی بررسی هایی که در بهار و تابستان 1387 از مزارع سیب زمینی شهرستان بهار صورت گرفت، در قسمت­هایی از مزارع با سطح حدود 10 تا 200 متر مربع به صورت لکه­ای علامت­های کم رشدی و کمبود شدید مواد غذایی مشاهده و برگ های گیاهان آلوده چرمی، زبر و دچار پیری زودرس و مرگ شده بودند. در نمونه برداری از گیاهان آلوده و بررسی ریشه­ها، نماتدهای ماده به شکل سیست در سطح ریشه ها مشاهده شد. در آزمایشگاه لاروهای سن دو با استفاده از روش سانتریفوژ استخراج و سیست ها در زیر میکروسکوپ تشریح از سطح ریشه ها جدا شدند. پس از بررسی مشخصات ریخت شناسی و ریخت سنجی سیست ها و لاروهای سن دوم گونه globodera rostochiensis (wollenweber, 1923) behrens,1975  در نمونه های آلوده تشخیص داده شد. شناسایی مولکولی نیز با استفاده از پرایمرهای اختصاصی گونه های g. rostochiensis و g. pallida انجام گرفت که نتایج مطالعه میکروسکوپی را در تایید گونه g. rostochiensis تکمیل نمود. با توجه به اهمیت این نماتد قرنطینه ای و خسارت­زا، بررسی و نمونه برداری از کلیه مزارع سیب زمینی استان انجام گرفت و پراکنش بیماری در منطقه تعیین گردید. از بیش از 90 درصد بوته­های آلوده به نماتد قارچ عامل بیماری شانکر رایزوکتونیایی جداسازی شده و میانگین شدت توسعه شانکر در ساقه­های زیرزمینی براساس شاخص آلودگی(صفر تا چهار) 9/2 تعیین گردید که ممکن است مبین بر هم­کنش مثبت بین دو عامل بیمارگر فوق باشد. میزان پراکنش نماتد در شهرستان بهار 81 مزرعه آلوده به وسعت 450 هکتار با تراکم آلودگی 213 لارو و تخم در هر گرم خاک و در شهرستان همدان 9 مزرعه آلوده به وسعت 73 هکتار با تراکم 100 لارو و تخم در هر گرم خاک بود.